Promovisanje ekstremnodesničarskih, neretko i neonacističkih ideja i pozivanje građana na “akciju” i nasilje prema pripadnicima nesrpskog stanovništva u Srbiji i regionu sve je češće na društvenim mrežama. Članovi Telegram grupe “Nju ejdž četnici” targetirali su kreatore serijala “The Books of Knjige” nakon što su objavili emisiju u kojoj osuđuju promovisanje mržnje društvenim mrežama. Članovi ove grupe na Telegramu su osnivači humorističnog serijala “Dnevnjak” Daniel Đukić Duluvra, Aleksandar Užarević i drugi njima bliski aktivisti ekstremnodesničarskih organizacija.
Nakon napada na crnogorsku satiričnu družinu “The Books of Knjige”, članovi i pratioci grupe “Nju ejdž četnici” nastavljaju sa antimigrantskim i šovinističkim narativima, kao i napadima na neistomišljenike koje nazivaju, između ostalog, “domaćim izdajnicima”, “drugosrbijancima” i slično.
Daniel Đukić, kog na Tviteru njegovi pratioci nazivaju “vojvoda” i “đeneral”, osnivač je i sajta “Tarzanija”, kao i serijala “Betparačke priče”, na svom Tviter nalogu nedavno je demantovao navode da je njegov kolega iz produkcije Dnevnjaka Đorđije Andrić takođe angažovani član pokreta Nju ejdž četnici. Nije demantovao navode da su pojedini članovi te grupe “čistokrvni neonacisti”, i “pripadnici fašističke grupe Srbska akcija” već je napisao da je“sve ostalo relativno tačno, a to nismo ni skrivali”
Istoričar filozofije i religiolog Miroslav Keveždi za VOICE kaže da su mladi jedna od najsiromašnijih i najpotrebitijih grupa u društvu i da oni koji nemaju novca i posla, imaju vremena i mogućnosti da prate jeftine internetske sadržaje i da se prepoznaju.
“Značajna osobina nacionalizma je da omogućava ‘statusnu kompenzaciju’ po kojoj nije važno što ‘sam’ u gorem ekonomskom, obrazovnom ili nekom drugom položaju, jer je važno što ‘sam ja’, bivajući pripadnik neke nacije – visoko i više od drugih. Kada ljudi nemaju nikakav drugi kapital, niti mogućnost da ga steknu – nacionalni kapital izuzetno dobija na ceni”, rekao je Keveždi i dodao da “delu političkog spektra i ponekim ‘influenserima’ odgovara podizanje rejtinga kod mlade publike jer su im oni sutrašnji, ili već i današnji, birači”.
Srbija kao nacionalna elektrana
Miroslav Keveždi kaže da je “ovdašnja istorija ‘riznica bitaka’, i u tom smislu Srbija je ‘nacionalna elektrana’ koja ima svoje nepresušne reaktore u vidu Kosovske bitke, Prvog i Drugog srpskog ustanka, Balkanskih ratova, Prvog i Drugog svetskog rata, ratova iz devedesetih, bombardovanja Srbije 1999”.
“Za Srbiju se pored tog niza bitaka čini skoro nemoguće da ne bude nacionalistička država – kako zbog subjektivnog osećaja zajedništva stvorenog u pogonima ratne istorije, tako i zbog ekonomske devastacije koja prati te borbe. Ovakvi društveno-kulturni obrasci teško se menjaju, pogotovo kad okolnosti ne idu u prilog. Oni će nastaviti da se repetiraju kroz svaki mogući kanal, dokle god ne bude realne alternative”, istakao je Keveždi.
U “statutu” grupe “Nju ejdž četnici” naglašavaju važnost pozdravljanja sa “Pomaže Bog” i “Gore zastava” navodeći i da je neizostavan pozdrav i “Dogodine u Prizrenu/Kninu/na Lovćenu”, čime neskriveno zagovaraju promovisanje nacionalističkog i zločinačkog narativa koji je proizvod ratnih zločina srpskih snaga tokom ratova u Jugoslaviji. Takođe, po već ustaljenom običaju, insistiraju na “razgradnji petokolonaša, izdajnika, stranih plaćenika, druge Srbije, balija, montenegrina, ali i domaćih lažnih Srba i pseudodesnice” te očigledno pozivaju na akciju protiv svojih neistomišljenika. Nedavno su targetirali i antifašistički nalog “Uspeh Petrović” na Tviteru otvoreno pozivajući na hajku protiv njega na društvenim mrežama.
Iz Antifašističke akcije Novog Sada kažu da ponovnu ekspanziju fašističkih grupacija treba posmatrati u kontekstu naglašene nacionalističke retorike vlasti u Srbiji u prethodnih nekoliko godina.
“Pretenzije naše države da se nacionalističkom politikom meša u unutrašnja pitanja susednih zemalja zakonomerno se reflektuju i na naše društvo. Konkretan primer toga smo mogli videti na nedavnom fašističkom okupljanju u Novom Sadu. Tamo se vijorio barjak na kom je pisalo ‘Hristovi vojnici’ i skandiralo ‘Crna Gora i Srbija to je jedna familija’. Ovo treba gledati kao direktnu refleksiju nedavnih dešavanja u našem najbližem susedstvu na koje su vlasti u našoj zemlji imale ogroman uticaj”, istakli su iz Antifašističke akcije Novog Sada u izjavi za VOICE.
Naročito zabrinjava činjenica da serijal “Dnevnjak” na Jutjubu prati 610.000 mahom mladih ljudi iz Srbije i regiona, njihovi najpopularniji video zapisi imaju nekoliko miliona pregleda, a članovi njihove produkcije imaju više desetina hiljada pratilaca na svim društvenim mrežama.
Sociolog Dalibor Petrović kaže da društvene mreže podstiču zaoštreniji diskurs, a razlog za to je i odsustvo uredničke kontrole ili agende koja za posledicu ima radikalizaciju diskursa na društvenim mrežama.
“Jedna od instanci kontrole takvog sadržaja može biti država. Ukoliko vi širite rasističke, šovinističke i druge diskriminatorne stavove, možete da odgovarate zbog toga što ste izgovorili, i to se dešavalo, međutim država je češće reagovala kako bi zaštitila svoje interese, to jest interese vladajuće strukture, nego što je reagovala da bi zaštitila određene manjine, i to je ono što brine”, navodi Petrović za VOICE.
Inače, “Dnevnjak” je zamišljen kao komični serijal, ali se pokazalo da ga neki njegovi kreatori vešto koriste kako bi ksenofobični i rasistički stavovi doprli do velikog broja mladih ljudi koji su osnovna ciljna grupa ovog serijala.
Ruganje žrtvama i ćutanje RTV-a
Iako je od samog osnivanja jasno da koketiraju sa nacionalizmom, sada je još jasnije da su namere kreatora “Dnevnjaka” krajnje destruktivne. Podsetimo, Aleksandar Užarević se u epizodi “Dnevnjaka” pojavljuje u majici sa amblemom Srpskog dobrovoljačkog korpusa, zločinačke vojske Dimitrija Ljotića, na šta je više puta upozoravao i Sekretarijat Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ).
“Propagiranje takvih vrednosti je ruganje smrti nevinih miliona naših sugrađana i njihovih potomaka. Isto tako, promovisanje takvih ideja znači smejanje svim onim ljudima koji su dali u borbi za slobodu ono najvrednije što jedan čovek može dati – a to je ljudski život”, naveli su u saopštenju Sekretarijata SKOJ-a.
Iako je “Dnevnjak” emitovan na javnom servisu, Radio-televiziji Vojvodine, do danas niko iz RTV-a nije komentarisao niti osudio nacističke tendencije autora ovog serijala.
Iz Antifašističke akcije Novog Sada osuđuju odsustvo reakcije Radio-televizije Vojvodine.
“Na javnom servisu Radio-televizije Vojvodine, koji se finansira novcem poreskih obveznika godinama, niko nije bio u stanju da prepozna da se putem navodnog humorističkog serijala nekad suptilno, a nekad potpuno otvoreno plasiraju sadržaji koji promovišu fašističke ideje”, naglasili su članovi Antifašističke akcije Novog Sada.
VOICE ekipa
