Sticanje kapitala zavisi od političkog položaja u državi
Firma“Luki Komerc” iz Pećinaca na javnim nabavkama u 2021. godini dobila je oko 271 milion dinara, pokazuje istraživanje VOICE-a.
Poređenja radi, u periodu od 2016. do 2020. godine ova firma dobila je ukupno 340 miliona dinara na tenderima, o čemu je VOICE ranije pisao. Podsećamo, vlasnik Luki Komerca je Živorad Pantić, a u ostalim zastupnicima u APR-u ove firme navodi se njegov brat Milorad.
Milorad Pantić je poverenik Opštinskog odbora Srpske napredne stranke (SNS) u Pećincima, dok je njegov brat Živorad, obavljao funkciju odbornika u periodu od 2016. do 2020. godine. Na izborima te godine Živorad Pantić je bio šesti na listi kandidata SNS-a, kada je ta stranka osvojila26 odborničkih mandata od 30, koliko čini saziv Skupštine opštine Pećinci.
Krajem 2020. godine Agencija za sprečavanje korupcije je pokrenula postupak protiv Živorada Pantića jer je u periodu od 2016 do 2020. godine njegova kompanija “Luki Komerc” nakon javnih nabavki dobila poslove vredne 341 milion dinara, potvrđeno je VOICE-u.
Iako je postupak i dalje u toku, kompanija Luki Komerc je u 2021. godini dobila nove poslove nakon javnih nabavki koje su raspisala državna preduzeća, ustanove i opština Pećinci , saznaje VOICE.
I ranije je Agencija opominjala Pantiće
Sin Milorada Pantića, Darko, 30. januara 2014. godine preuzeo je poslovanje mini marketa “Luki” od oca nakon što je Milorad Pantić imenovan za člana opštinskog Privremenog organa. U to vreme, Pantić je u Pećincima imao grupu građana “Luki”.
U oktobru naredne godine, tadašnja Agencija za borbu protiv korupcije, po službenoj dužnosti, pokreće postupak protiv Milorada Pantića jer nije obavestio Agenciju da je prilikom stupanja na funkciju obavljao delatnost preduzetnika.
Pantić je morao u roku od 15 dana od kada je stupio na funkciju člana Privremenog organa opštine Pećinci da obavesti Agenciju za borbu protiv korupcije, što on nije učinio, već je u obrazloženju naveo da je prilikom stupanja na funkciju ceo posao prepustio sinu, odnosno Darku Pantiću.
Takođe, Milorad Pantić je tada Agenciji naveo da mu je 23. aprila 2014. godine prestala funkcija člana Privremenog organa jer je tada formirana Skupština opštine Pećinci.
U svom obrazloženju, Milorad Pantić je rekao da smatra da nije prekršio odredbe Zakona o Agenciji, što je Agencija odbila kao neosnovano te mu je izrekla meru javnog objavljivanja povrede o povredi Zakona o Agenciji za borbu protiv korupcije.
Dve godine nakon tih događaja, odnosno 2016. godine, Milorad Pantić postaje poverenik Srpske napredne stranke i na toj funkciji je i danas. Njegov brat Živorad od 2016. pa u naredne četiri godine bio je odbornik SNS-a u Skupštini opštine Pećinci. Na izborima 2020. godine, Živorad Pantić se ponovo našao na listi Srpske napredne stranke za odbornika u lokalnom parlamentu.
Odnos zavisnosti prema povereniku vladajuće stranke
Programski direktor Transparentnosti Srbija Nemanja Nenadić kaže za VOICE da Zakon o sprečavanju korupcije predviđa obaveze samo za javne funkcionere i preduzeća čiji su vlasnici u vezi sa javnim nabavkama, ali ni na koji način ne dotiče osobe čija moć, odnosno mogućnost uticaja na odluke organa lokalne samouprave potiče iz drugog izvora – na primer iz činjenice da su poverenici vladajuće stranke za određeno područje.
Prema njegovim rečima, odredbe Zakona o javnim nabavkama koje se odnose na mogući sukob interesa predviđaju samo pravila u slučaju neposredne povezanosti funkcionera i službenika koji odlučuju o javnim nabavkama sa firmama koje dobijaju poslove od opštine, javnih preduzeća i ustanova.
“Stoga, u vezi sa brojnim ugovorima koje pomenute firme imaju sa opštinom Pećinci i drugim javnim institucijama, te odredbe nisu predstavljale prepreku za zaključivanje. Međutim, vrlo je verovatno da kod makar nekih osoba koje u tim javnim institucijama planiraju i sprovode javne nabavke postoji odnos zavisnosti prema povereniku vladajuće stranke, iz koje i sami dolaze”, kaže Nenadić.
Programski direktor Transparentnosti Srbija kaže da je informacija o sprovođenju javnih nabavki u kojima učestvuje firma poverenika SNS-a dobar signal za Kancelariju za javne nabavke da ispitaju da li je u ovim nabavkama bilo nečeg drugog što je sporno.
“Na primer, da li su uslovi za učešće i kriterijumi bili skrojeni tako da pogoduju upravo Pantićevim firmama, da li je ugovorena cena bila uporediva sa onom koja se ostvaruje na tržištu i u drugim lokalnim samoupravama, i slično. Tek to bi pokazalo da li je reč o nabavkama koje su nameštene za njih i da li je opština pretrpela štetu na osnovu tih poslova. Ukoliko su ugovori bili nepovoljni, odnosno, ako su nabavke bile nepotrebne, stranačka pozicija vlasnika firme bi mogla da bude razlog da se u eventualnoj istrazi ispita da li je taj faktor uticao na postupanje predstavnika naručilaca”, objašnjava Nenadić.
Posao cveta – Luki Komerc i javne nabavke u 2021. godini
Luki Komerc je, u 2021. godini na javnim nabavkama dobio 271.663.132,96 dinara. U odnosu na prethodno istraživanje, neke stvari se nisu promenile – najviše novca ova kompanija dobila je od Opštinske uprave Pećinci (45.766.324,89), više od polovine ovog novca dobijeno je za opremanje objekta PU “Vlada Obradović Kameni” u naselju Šimanovci. Na drugom mestu nalazi se Javno komunalno preduzeće “Sava”, gde se posebno izdvaja nabavka za gorivo.
Na trećem mestu se nalazi Kazneno-popravni zavod u Beogradu. Nabavke su se ticale voća, povrća, prehrambenih proizvoda, robe široke potrošnje. O poslovanju Luki Komerca sa centralnim zatvorom pisala je i Nova ekonomija u martu 2020. godine. U tekstu navedeno je da je kompanija Luki komerc krajem 2019. godine dobila posao od Centralnog zatvora vredan skoro 38,7 miliona dinara,
Takođe, “Putevi” Opštine Pećinci, su ponovo odabrali Luki Komerc za zimsko održavanje opštinskih puteva, kao jedinog ponuđača.
U toku 2018. godine, a o tome je pisao portal 021.rs Ustanova za predškolsko vaspitanje i obrazovanje „Poletarac“ iz Rume sklopila je osam ugovora sa prodavcem „Luki komerc“ iz Pećinaca, od kojih su svi potpisani istog datuma. Uvidom u evidenciju namirnica, za koju se revizor nije mogao uveriti da je pouzdana i tačna, utvrđeno je da isporučene količine odstupaju od ugovorenih, a znatan deo namirnica nije isporučen ni 50 odsto od ugovorenih količina.
Ova firma već godinama unazad dobija milionske poslove na teritoriji Opštine Ruma, ali i u drugim sremskim opštinama. 2021. godine Predškolska ustanova “Poletarac” sklopila je sa Luki Komercom osam javnih nabavki, u ukupnoj vrednosti od 14.199.940 dinara, pri čemu se nalazi na šestom mestu za pomenutu godinu.
Pored ove predškolske ustanove, Luki je na konkursima dobijao nabavke, između ostalog, i od Predškolskih ustanova „Vlada Obradović Kameni“, „Jelica Stanivuković Šilja“, Pčelica, Radost Novi Banovci.
Takođe, 2021. godine ova firma dobijala je poslove na javnim nabavkama koje su raspisale zdravstvene ustanove – Gerontološki centar Ruma, Mladenovac, Obrenovac, Šabac, Kliničko – bolnički centar Zemun, Univerzitetska dečja klinika, Opšta bolnica Pančevo, Sremska Mitrovica, Loznica.
Još uvek nisu upaljena lokalna antikorupcijska svetla
Izvršni direktor BIRODI -a Zoran Gavrilović kaže za VOICE da je činjenica da Luki Komerc i dalje dobija milionske poslove od lokalne samouprave, javnih preduzeća i državnih ustanova jasan pokazatelj da je Agencija za borbu protiv korupcije prepoznata kao slabašan organ, odnosno da Agencija vodi nevidljivu i stidljivu borbu protiv korupcije sa skromnim ovlašćenjima.
“Valja dodati da je Agencija nemoćna pred sistemom političkog kapitalizma gde sticanje kapitala zavisi od političkog položaja u državi suspendovane vladavine prava. Ovaj slučaj samo dodatno potvrđuje tezu da se korupcija seli na lokalni nivo gde još uvek nisu upaljena antikorupcijska svetla, a ona će biti upaljena kada se osnuju lokalna antikorupcijska tela sastavljena od ljudi sa integritetom, kako stoji u modelu koji je BIRODI inicirao i u Nišu pokazao da je to ne samo potrebno već i moguće”, kazao je Gavrilović.
Svetlana Paramentić, Miodrag Blečić (VOICE)