Mreža za istraživanje kriminala i korupcije iz Srbije (KRIK) otkrila je listu najpoznatijih državljana Srbije koji su povezani sa aferom „Dosje Panama“.
KRIK navodi da su sa aferom „Dosje Panama“ povezani biznismeni Vladimir Delić, Igor Sabo, Zoran Drakulić, te Slobodan Anđić, Srđan Šaper, Milan Popović, Vojin Lazarević, Miodrag Kostić, Predrag Lučić, Ljiljana Mišković, Filip Cepter, piloti Slobodan Stričević, Đorđe Jovanović i Vladimir Banjac, dizajnerka Roksanda Ilinčić, nogometaš Darko Kovačević, građevinac Zoran Florić i drugi.
Veliko curenje 11,5 miliona dokumenata iz panamske advokatske kompanije Mossack Fonseca otkriva kako svjetski bogataši, uključujući ruskog predsjednika Vladimira Putina, skrivaju svoj novac.
Istraživanje „Dosje Panama“ koje predvode Međunarodni konzorcij istraživačkih novinara – ICIJ i njemački list Sueddeutsche Zeitung, u kojem su učestvovali istraživački novinari iz više od 100 svjetskih medija, otkriva da su vlasnici offshore kompanija, koje se često koriste za obavljanje tajnih poslovnih aranžmana i izbjegavanje plaćanja poreza, istaknuti svjetski političari, biznismeni, osobe iz kriminalnog miljea, ali i javne ličnosti.
Kako javlja KRIK, porodični prijatelj i poslovni partner gradonačelnika Beograda Siniše Malog, biznismen Vladimir Delić, jedan je od onih koji se pojavljuju u bazi. Delić je 2009. godine napustio Srbiju, nakon što je državi vratio finansijski propalu fabriku vagona „Bratstvo“ koju je privatizirao sa ocem Siniše Malog, Borislavom. Protiv Delića je u Srbiji vođena istraga pod sumnjom da je oštetio privatiziranu firmu, navodi KRIK.
Kontroverzni biznismen Igor Sabo koristio je usluge kompanije Mossack Fonseca za izgradnju mreže offshore kompanija, navodi KRIK. Njegove kompanije navodno su korištene za izvlačenje novca iz privatiziranih preduzeća, optužen je za zloupotrebe u slučaju „Azotara“, a blisko je sarađivao i sa Zoranom Ćopićem koji je u Bosni osuđen za pranje kokainskog novca Darka Šarića. Sabo je osuđen zbog zloupotreba u privatizaciji kompanije Zvezda, navodi KRIK.
Milošević iznio milijardu na Kipar
Dokumenta objavljena u ICIJ bazi otkrivaju i nove detalje o značajnom slučaju iz devedesetih – iznošenju novca na Kipar. Tadašnji predsjednik Srbije Slobodan Milošević sa svojim saradnicima je, posredstvom offshore kompanija, na Kipar iznio više od milijardu njemačkih maraka ukradenih od građana Srbije, navodi KRIK.
Novi podaci pokazuju da je biznismen Zoran Drakulić bio punomoćnik kompanije koja je kontrolirala firmu za koju se sumnja da je preko nje iznijet dio novca iz Srbije. Vuk Hamović, poznati trgovac strujom, pojavljuje u bazi se kao Drakulićev poslovni partner.
Slobodan Anđić, koji je prema pisanju medija kum bivšeg predsjednika Srbije Slobodana Miloševića, takođet se pojavljuje u bazi. Postao je u maju 2012. godine direktor offshore kompanije Blue Earth Refineries Inc sa Britanskih Djevičanskih otoka. Tri mjeseca nakon toga, kompanija je promijenila ime u Accelonic ltd.
Srđan Šaper, jedan od važnijih igrača u oglašavanju u Srbiji i jedna od najmoćnijih osoba u medijima, prema listi koju je objavio Blic, koristio je offshore kompanije da tri miliona eura, koje je zaradio prodajom prostora za oglašavanje, pošalje iz Srbije u offshore destinacije – otoke Niue, Samoa, Bahami.
Šaper je vlasnik kompanije Mediapool u Srbiji, ali je paralelno osnovao i istoimenu offshore firmu, na koju je slao novac. Ovaj novac zaradio je prodajući prostor za oglašavanje na najvećim nacionalnim televizijama – Radio televiziji Srbije i televiziji Pink.
Projekt „Dosje Panama“ pokazuje da ruski novac i poslovi često u Srbiju dolaze skriveni iza kompanija registriranih u poreskim rajevima. Baza otkriva četiri bogata Rusa koji na taj način posluju u Srbiji, a neki od njih se nalaze na listi lica kojima je zabranjeno da putuju i posluju u Evropskoj uniji.
Ruski oligarh Igor Rotenberg je posredstvom offshore kompanije kupio akcije privatizirane građevinske firme PPT Inženjering, navodi KRIK. Iza mreže offshore kompanija, poznati biznismen Milan Popović ušao je partnerstvo sa Konstantinom Malofejevim, ruskim tajkunom koji je blizak Vladimiru Putinu. Rotenbergov otac i Malofejev nalaze se na listi lica kojima je EU uvela sankcije.
Otvaranje kompanija
Baza otkriva da su mnogi drugi utjecajni domaći biznismeni otvarali offshore kompanije preko agencije Mossack Fonesca.
Vojin Lazarević je posredstvom svoje kompanije Rudnap Group 2007. kupio offshore firmu Giralia Resources Limited sa Sejšela. Svrha ove offshore firme je nepoznata, navodi KRIK.
Jedan od vodećih biznismena koji se bavi poljoprivredom i bankarstvom, Miodrag Kostić, pojavljuje se u bazi kao biznismen u čije je ime izvršen transfer 368.000 eura sa računa offshore kompanije Kelt Asset Management sa Paname na Venturer Management AG.
Venturer Management AG posjedovala je akcije u AIK banci, koju Kostić kontrolira.
Predrag Lučić, vlasnik Lučić Investa i Panonke, još jedan je biznismen iz Srbije koji se pojavljuje u bazi dokumenata Dosje Panama. Osnivač je dvije offshore kompanije – Bluering LTD i LP Line Investment 2005. i 2006. godine na Sejšelima. U bazi nema detalja o poslovanju ovih kompanija.
Ljiljana Mišković, supruga poznatog biznismena Miroslava Miškovića kome se sudi za malverzacije sa putarskim preduzećima, dopisivala se 2014. godine sa agentima kompanije Mossack Fonseca kako bi joj otvorili kompaniju koja bi se bavila investicijama niskog rizika.
Jedan od najbogatijih biznismena u Srbiji Filip Cepter, prema podacima iz baze ICIJ-a, sarađivao je sa sumnjivim advokatom i trgovcem naftom Alainom Biondom iz Švicarske. Bionda je, prema izvještaju Ujedinjenih naroda, bio umiješan u manipulacije u vezi sa naftom u Iraku. On je stupio u kontakt sa agentom Mossack Fonseca kako bi otvarao offshore kompanije za Ceptera, ali je bio i direktor u Cepterovim firmama.
Piloti u bazi
Piloti Slobodan Stričević i Đorđe Jovanović, koji su povezani sa slučajem šverca cigareta u Crnoj Gori i Italiji, osnovali su 2009. godine offshore kompaniju DSP Jet Co Limited na Sejšelima. Svrha kompanije nije poznata, navodi KRIK.
U bazi se pojavljuje još jedan pilot – Vladimir Banjac, bivši pilot nacionalne aviokompanije JAT, koji je zbog nekoliko uspješnih prinudnih slijetanja u beogradskim medijima nazivan herojem. Banjac i njegov poslovni partner osnivači su kompanije Nanoinspekt u Beogradu koja je početkom 2014. dobila, u okviru konzorcija, tender kod Ministarstva energetike, koje je vodila Zorana Mihajlović, i postala jedina kompanija za markiranje goriva u Srbiji. Devet mjeseci kasnije, novembra 2014, Banjac je sa partnerom osnovao offshore kompaniju Nanoinspekt Solutions Limited na Sejšelima.
Baza offshore kompanija pokazuje da je Željezara Smederevo potpisala 2013. godine ugovor sa kompanijom sa Britanskih Djevičanskih otoka. Firma je, prema istraživanju novinara KRIK-a, u vlasništvu ukrajinskih državljana koji su bili pod istragom finansijske agencije Britanskih Djevičanskih otoka zbog sumnje na pranje novca. U Ukrajini se ova firma povezuje i sa ilegalnom trgovinom uglja.
Svjetski poznata dizajnerka porijeklom iz Srbije Roksanda Ilinčić posjedovala je offshore kompaniju Greenland Property Limited na Britanskim Djevičanskim otocima. Ova firma u Srbiji je vlasnik kompanije MP Invest, koja se bavi prodajom kompjutera javnim preduzećima i državnim agencijama.
Nogometaš Darko Kovačević zvanično je zarađivao od španskog kluba Real Sociedad gotovo 2.000 dolara mjesečno tokom sezone 2006/7. Dokumenta kompanije Mossack Fonseca, međutim, pokazuju da je ovaj klub Kovačeviću isplatio približno 1,4 miliona dolara te godine i to posredstvom holandske kompanije. Na ovaj način, nogometni klub i Kovačević izbjegli su da plate pun porez u Španiji, javlja KRIK.
Zoran Florić, poznati građevinski inženjer osnovao je 2010. offshore kompaniju sa Britanskih Djevičanskih otoka – B&R Expert Company LTD. Pri osnivanju firme posredovala je advokatska kancelarija iz Budimpešte, navodi se u dokumentaciji.
