Privatne kompanije mesna industrija “Karneks” i kompanija “Novi trejding” donirale su, u septembru 2015. godine, dva automobila opštini Vrbas. O donaciji vrednoj 1,8 miliona dinara javnost nisu obavestili ni predstavnici privatnih kompanija, ni funkcioneri lokalne samouprave. Samo mesec dana kasnije, prilikom posete ministra unutrašnjih poslova Nebojše Stefanovića (SNS), automobili, uz dodatak još jednog vozila i 10 radio-stanica, uručeni su Policijskoj stanici Vrbas kao poklon lokalne samouprave. Donacija je, kako je VOICE već pisao, predstavljena kao rezultat “donatorske akcije” i “dobre saradnje opštine, građana i policije”, a privatni donatori, inače veliki zakupci vrbaskih oranica prema prečem pravu zakupa, nisu pomenuti.
Nije pomenuto ni JP “Srbijagas” koje je doniralo treći automobil. VOICE je nakon više od mesec dana čekanja na odgovore, dobio potvrdu da “donatorska akcija” nije ni organizovana. Privatne kompanije, tvrde čelnici opštine Vrbas, samoinicijativno su se “obratile opštinarima sa željom da doniraju vozila policiji”.
Zbog kritika EU, Bugarska 2013. zabranila donacije policiji
Nakon izveštaja EU o napretku Bugarske iz 2011. godine i kritika zbog koruptivne prakse u oblasti donacija, Bugarska je iste godine zabranila donacije fizičkih lica i kompanija, ali ne i donacije opština, državnih institucija i kompanija pod kontrolom države. U julu 2013. godine, u potpunosti su zabranjene donacije ministarstvu unutrašnjih poslova, izuzev međunarodnih organizacija. Ovaj potez je najavljen kao sprečavanje sukoba interesa u slučajevima kada privatne kompanije transferuju sredstva i iskorenjivanja opasnosti od skrivenih finansija opština koje sponzorišu ministarstvo unutrašnjih poslova. “Za nove demokratije Balkana, uključujući Bugarsku, od najvećeg je značaja da uspostave i održe tri odvojena i nezavisna ogranka vlade, sa naglaskom na odgovornost i transparentnost javnih fondova”, rekla je tom prilikom za SE Times Nataša Srdoč, predsednica i izvršna direktorka Jadranskog instituta za javnu politiku.
“Drago mi je da vidimo dobru saradnju između građana, lokalne samouprave, u ovom slučaju i narodnog poslanika, i policije, iz čega raste poverenje.Upravo iz takvog odnosa sa građanima i lokalnom zajednicom, u kojoj policija svakodnevno obavlja zadatke, organizovana je donatorska akcija”, rekao je ministar Stefanović prilikom posete Policijskoj stanici Vrbas 21. oktobra, a prenela zvanična web-prezentacija opštine Vrbas.
“Lokalna samouprava nije sprovodila donatorsku akciju, tako da nije bilo potrebe za informisanjem građana”, glasi zvaničan odgovor opštine Vrbas koji je VOICE čekao više od mesec dana. Odgovor vrbaskih opštinara potvrdio je naše pisanje da iza opštinske donacije policiji zapravo stoje dve privatne kompanije. Ugovori o donaciji privatnih kompanija sa opštinom Vrbas potpisani su svega mesec dana pre nego što su automobili uručeni Policijskoj stanici Vrbas kao opštinska donacija. “Lokalnoj samoupravi obratili su se firme Karneks i Novi Trejding sa željom da doniraju vozila policiji”, navodi se u odgovoru iz opštine Vrbas. U oba ugovora navodi se da “primalac donacije prima vozilo isključivo u svrhu unapređenja rada opštine”, kao i da će na zahtev donatora “dostaviti relevantne podatke o namenskom korišćenju predmeta donacije”.
Želja donatora da se vozila doniraju policiji, koju pominju opštinari u odgovoru VOICE-u, ne pominje se ni u jednom ugovoru.
Nije jasno kako su obe kompanije, inače veliki zakupci državnih oranica u Vrbasu, gotovo istovremeno, prepoznale potrebu lokalne policijske stanice za vozilima, niti zašto nisu preuzele javno priznanje za donatorski čin, već su se obratile lokalnoj samoupravi da posreduje. Inače, 21. oktobra, istog dana kada je uručena “opštinska” donacija policiji, na zvaničnoj prezentaciji vrbaske opštine objavljen je javni poziv za dokazivanje prava prečeg zakupa poljoprivrednog zemljišta na teritoriji opštine Vrbas.
Duvan, alkohol i automobili ne mogu biti donacija
Kako je VOICE već pisao, “opštinsku donaciju” policijskoj stanici, iz nejasnih razloga, obeležili su netransparetnost postupka i ćutanje lokalnih čelnika na dodatna novinarska pitanja. Inače, važećim Zakonom o donacijama i humanitarnoj pomoći, lokalne samouprave, javna preduzeća i ustanove i dr. mogu primati donacije u robi, uslugama, novcu, hartijama od vrednosti, imovinskim i drugim pravima. Članom 2. iz roba izuzimaju se “duvan i duvanske prerađevine, alkoholna pića i putnički automobili”.
Kako je VOICE već pisao, Policijska Uprava Novi Sad takođe je potvrdila da je opština donirala dva automobila: škodu rapid (2014 god.), VW tuareg (2006.), i deset radio-stanica. Treći automobil fiat punto je donacija JP “Srbijagas”, koji nije javno pomenut prilikom uručenja, niti su iz policije precizirali ko je u ime javnog preduzeća potpisao ugovor o primopredaji. Nejasno je i da li je potpredsednik Narodne skupštine Igor Bečić (SNS) koji je celokupnu donaciju od tri različita automobila i deset radio stanica uručio u ime lokalne samouprave u kojoj nema nijednu funkciju, istovremeno predstavljao i JP “Srbijagas” u kojem je, kao službenik, zaposlen od 2015. godine.
Ugovore o donaciji dva automobila, prema odgovoru PU Novi Sad, potpisao je predsednik opštine dr Bratislav Kažić. Zapravo, iz uvida u kopije ovih ugovora koje je opština Vrbas dostavila VOICE-u, oba ugovora je potpisao predsednikov zamenik Milan Glušac (SNS). Nije jasno zašto Kažić kao prvi čovek opštine nije ni uručio donaciju, niti potpisao ugovore, iako je prisustvovao donatorskom činu prilikom ministrove posete. Da podsetimo, gradonačelnik Vrbasa je usmeno odbio da odgovora na pitanja u vezi sa ovim slučajem rekavši da “nema nikakve veze sa tom pričom”.
Iako su iz PU Novi Sad naveli da je policija od opštine Vrbas kao donaciju dobila i deset radio-stanica, one se u zvaničnom odgovoru opštine Vrbas ne pominju. Iz policije su odgovorili da ugovore o ovoj donaciji nisu potpisali, jer se pet radio-stanica nalazi u proceduri uvoznih dozvola, dok je preostalih pet u proceduri dobijanja svih potrebnih dozvola. Ko, kako i po kojoj ceni je sproveo postupak nabavke ove specijalizovne opreme – nije poznato.
Ranka Ivanoska (VOICE)
